HİÇ 'E' OLMADAN YAZILAN ROMAN 'KAYBOLUŞ' VE ONUN HİÇ 'KAYBOLMAYACAK' YAZARI GEORGES PEREC ♡

Georges Perec, henüz bir çocukken ailesini 2. Dünya savaşı sırasında kaybetmiştir ..

Bundan dolayı "çocukluğunun bir tarihi olmasa da hikâyesi olan" bir yazardır. 

Edebî yaratıcılık anlamında en sıra dışı yazarlardan biridir. 

Bunun nişânesi olan eseri ise Fransızca'da en çok kullanılan ünlü ses olan "e"ye hiç yer vermeden kaleme aldığı "Kayboluş" (La Disparition) isimli eseridir...

Georges Perec 1920’li yıllarda Fransa’ya, Paris’in işçi sınıfı mahallesine göçmüş olan Polonya Yahudisi Icek Judko ve Cyrla (Schulewicz) Peretz’in tek çocuğudur.

1936 yılında doğan Georges Perec, babasını İkinci Dünya Savaşı’nda kaybetmiş, annesi ise Fransız işbirlikçilerin Nazilere gammazlaması sonucunda yakalanarak -büyük ihtimalle- Auschwitz Toplama Kampı’nda 1943 yılında yaşamını yitirmiştir. 

1942 yılında halası ve eniştesi tarafından bakılmaya başlanan Perec, 1945 yılında onlar tarafından evlat edinilmiştir.

Perec, Sorbonne’da tarih ve sosyoloji eğitimi alırken, bir yandan da Fransa’nın önde gelen edebiyat dergilerine denemeler ve makaleler yazmaya başlamıştır.

1961 yılında Hôpital Saint-Antoine’a bağlı Nörofizyolojik Araştırma Laboratuarı’nda düşük bir maaşla arşivci olarak çalışmaya başlamıştır.

Perec'in sıra dışı edebî yaratıcılığında Oulipo grubu önemli bir yer tutuyordu

Perec, kısaltması Oulipo olan (Ouvroir de littérature potentielle, anlamı; "potansiyel edebiyat için atölye) grubun bir parçasıydı.

Yazarlar ve yazarlığa ilgili matematikçiler tarafından kurulan grup, farklı edebiyat tarzları üzerine çalışmalar gerçekleştiriyordu. 

Georges Perec'in dışında, grubun üyeleri arasında Raymond Queneau, François Le Lionnais, Oskar Pastior, Jean Lescure, Jacques Roubaud, Italo Calvino yazarlar ve şairler bulunuyordu.

Perec'in Oulipo grubuna katılmasını sağlayan Queneau’ya adadığı başyapıtı "Yaşam Kullanma Kılavuzu" yayımlanmadan önce Queneau ölmüştür.

Perec'in Oulipo grubundaki edebî arayışlarının bir sonucu olan ve 1969 yılında yayımlanan "Kayboluş" da lipogram denilen tarzda yazılmış bir yapıttır.

Lipogramlar belirli bir sesin (a/b/c/x/y/z vb.) olmadan yazıldığı eserlerdir.

Georges Perec'in Fransızcanın en çok kullanılan ünlü sesi olan “e”yi kullanmadan bir roman yazmış olması kimilerince bir mucize olarak yorumlanmıştır.

"E" sesinin eksikliğe karşın yapıt dil oyunları, çağrışımları, kurgusu, hayal gücü ve mizah duygusuyla adeta bir başyapıt mertebesine ulaştı.

İngilizce, Almanca, İtalyanca, İspanyolca, Felemenkçe, Rusça, Hırvatça, Sırpça, Türkçe hatta Japonca gibi dillere de "e" sesi kullanılmadan çevrildi.

57 bin 2 sözcük, 370 bin 430 ses (harf) bulunan "Kayboluş"ta (Kitabın Türkçe çevirisi) bir tek ‘e’ yok!

Kitap Türkçe olarak yayımlandığında ise epey bir gürültü koptu.

Çünkü "Kayboluş" Türkçeye çevrilirken kitaba orijinalinde olmayan bölümler eklenmişti!

Romanda olmayan 5. bölüm, kendisini "yarı-yazar" diye niteleyen çevirmen Cemal Yardımcı tarafından kaleme alınıp romana eklenmişti. Ayrıca 25 bölümlük romana kendinden dört bölüm eklemişti.

O dönemde başka tercüman ve eleştirmenler şöyle sormuştu: 

"Çevirmen çevirdiği yapıta bu boyutlarda müdahale edebilir mi?

Çevirmenin giderek 'yarı-yazar'a dönüştüğü bir 'Kayboluş', Perec'in yapıtı olmaktan çıkmaz mı?" 

Perec, dünya gezegeninin en çok sigara içen insanlarından biri olarak, 45 yaşında akciğer kanserine yenilmiştir

Ancak başta "Kayboluş" olmak üzere diğer unutulmaz eserleriyle kendisi hiç kaybolmayacak...